TÜRKMENİSTAN

Türkmenistan, resmî adıyla Türkmenistan Cumhuriyeti, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılışından sonra bağımsızlığını kazanan Orta Asya Türk cumhuriyeti. Resmî para birimi Manat'tır. Yönetim şekli cumhuriyettir. Türkmenistan, BM, İKÖ, BDT gibi uluslararası kuruluşlara üyedir. Devlet Televizyon Kuruluşu vardır. Özel televizyon yayını bulunmaktadır.

Genel Bilgiler
İran, Irak, Suriye, Anadolu Türkmen boylarına ait olanlar için "Türkmen" deyimi kullanılır. Türkmenler, Türklerin Oğuz soyundandır.].

Özellikle Safevi Türk hükümdarı Nadir Şah'tan sonra çeşitli kavimlerin saldırılarına uğrayan Türkmenler 1835'ten sonra Merv Bölgesine doğru yayılmaya başlamışlardır. 1860'da da Govşut Han'ın önderliğinde Farsları yenilgiye uğratmış ve bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.

1873'te Ruslar Hive'yi işgal etmişler ise de, daha sonra yenilgiye uğramışlardır. 1916'da başlayan Türkistan ulusal ayaklanması devam etmiş, 1920'de de Türkmenler Hive'yi geri almışlardır.

1924'te Türkmen Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur. 7 Ocak 1990 tarihinde ise Türkmenistan’da, seçimler yapılmış, resmi dil Türkmence kabul edilmiş, 22 Haziran 1990 tarihinde Türkmenistan egemenliğine, 27 Ekim 1991 tarihinde de bağımsızlığına kavuşmuştur. Bugün gelişen ekonomisi ve genç nüfusu ile Orta Asya’nın en güçlü ülkelerinden biridir.

Türkmenistan'ın bağımsızlığını ilk Türkiye tanımıştır.

Türkmenistan başkanlık sistemi ile yönetilen, anayasasına göre, demokratik, laik bir hukuk devletidir. Tarafsızlık statüsü Birleşmiş Milletler Teşkilatı tarafından onaylanmıştır. Halk Maslahatı milli iradenin en yüksek temsilcisi niteliğindedir. Ayrıca anayasa değişikliği, referandum, ülkenin ekonomik, sosyal ve politik gelişmesine yön verecek ana konularda tavsiyeleri tartışma ve karar alma yetkisine sahiptir. Ancak Halk Maslahatı yasama organı değildir. Türkmenistan’ın yasama organı Meclis’tir. Halk Maslahatı kararları Meclis tarafından yasalaştırılır. Meclis, anayasanın hazırlanması ve değiştirilmesi, kanunların yasalaştırılması, parlamento ve başkanlık seçimlerinin tarihlerinin belirlenmesi, Başbakan yardımcılarınca yürütülen faaliyetlerin onaylanması, bütçenin onaylanması hususlarında yetkilidir. Türkmenistan’da tek parti bulunmaktadır.
Eğitim
Türkmenistan'da 12 Nisan 1993 tarihinden itibaren Kiril harflerinin bırakılması, belli bir süre sonra da Latin harflerine (alfabesine) geçilmesi kararlaştırılmıştır. 9 yıllık zorunlu eğitim bulunan ülkede ayrıca 9 yıllık meslek okulları ve bunlara bağlı 4 yıllık yüksek eğitim okulları(Üniversiteler) vardır. Ama 2007 senesinden sonra zorunlu eğitim okullarda 10 sene ve Üniversitelerde de 5 sene olmuştur. Ülkede Magtymguly Devlet Üniversitesi ve Türkmenistan Bilimler Akademisi,Türkmen - Türk Üniversitesi ve diğerleri mevcuttur. Tüm Türk Devletlerinde olduğu gibi Türkmenistan'da da çok sayıda Türk Okulu bulunmaktadır. Bu okullar Türkmen - Türk ilişkilerinin gelişmesinde büyük etkenlerdendir.Türkmenistan’da 5 yüksek okul olup 1956 yılında da Türkmenistan İlimler Akademisi kurulmuş olup 56 enstitüsü bulunmaktadır. Edebi dil olarak 1925 yılında kabul edilen Türkmen-Yomut ağzı kullanılmıştır.
Sağlık ve Sosyal Güvenlik Hizmetleri
Türkmenistan'da doğalgaz, elektrik, su ve tuz'un 2030 yılına kadar vatandaşlara tamamen bedava dağıtılması kararlaştırılmıştır. Türkmenistan'da sağlık hizmetleri tamamen devlet tarafından verilmekte olup, askeri ve demiryolu personeli kendi kurumları tarafından bu hizmeti almaktadır.

Sağlık sektörü dört bölümde faaliyet göstermektedir:
a- Araştırma hastaneleri,
b- Şehir düzeyinde sağlık kuruluşları, doğumevi ve dispanserleri
c- İlçe düzeyinde sağlık kuruluşları
d- Köylerde, köy hastaneleri, doğumevleri
Bunların yanında koruyucu sağlık hizmetleri de sağlık sektöründe önemli yer tutar.

Türkmenistan'da sosyal yardımın büyük çoğunluğu emekli fonundan karşılanmaktadır.

Emekli ve Sosyal kesintilerle ödenmektedir.
Teknoloji
Türkmenistan'da internet teknik yetersizlik ve yasal nedenlerden dolayı cok güç bir sekilde ve oldukça düşük hızda saglanmaktadır.(çevirmeli ağ bağlantısı ile 56 kbps) Evlerde internet kullanımı yok denecek kadar azdır.Bunun nedenide türkmentelekomun internet dagıtımını tekelinde tutması ve pahali hizmet vermesidir.Türkmentelekom kullanıcılarına interneti aylık 8 dolar sabit ücretin yanı sıra saati yaklaşık 1 dolardan hizmet vermektedir.
Tarım Ürünleri
Türkmenistan’da üretilen başlıca tarım ürünleri; pamuk, arpa, buğday, mısır, çeltik, susam, kavun, karpuz, üzüm, meyan kökü ve doğal ipektir. Türkmenistan, Orta Asya’da Özbekistan’dan sonra ikinci önemli pamuk üreticisidir. Dünya sıralamasında ise ilk 10 ülke arasında bulunan bu ülkenin pamuk üretimi, toplam tarım sektörünün %70’ini oluşturmakta ve ürünün %20’si işlenmek üzere diğer Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerine ihraç edilmektedir. Ayrıca pamuk ihracından elde edilen gelir, toplam ihracat gelirinin %20’sini oluşturmaktadır.

Hükümetin tahıl üretiminde uyguladığı “kendi kendine yeterlilik” politikası neticesinde 1993 - 1998 yılları arasında tahıl üretimine tahsis edilen toprak yüzölçümü 259 bin hektardan, 650 bin hektara çıkmış ve üretim %150 artış göstermiştir. Yüksek destekleme fiyatları ve iyi hava koşulları, kendi kendine yeterlilik hedeflerinin tutturulamadığı dört yılı müteakip, 1998 ve 1999 yıllarında büyük tahıl hasatının elde edilmesi sonucunu vermiştir.[/b

[b] Sanayi ve Madencilik
Bitki örtüsü bakımından fakir olan Türkmenistan, madenler yönüyle oldukça zengindir. Madencilik ve enerji sektörü, sahip olduğu zengin mineral kaynaklar nedeni ile sanayi üretimde önemli bir yer tutmaktadır. Ülkenin işletilebilen başlıca doğal kaynakları; doğalgaz, sodyum sülfat, krom (Karaboğaz Lagunu), sülfür, kurşun, galyum (Gaurdak Bölgesi), bentonit (Oglanlı Bölgesi), brom, iyot (Çeleken, Nebitdağ) ve petroldür.

Ayrıca, önemli miktarda sodyum ve potasyum çıkartılarak, kimya sanayinde kullanılmaktadır. Tuz üretimi madencilik faaliyetleri arasında önemli bir yer tutmakta ve üretimin büyük kısmı kimya sanayinde kullanılmaktadır. Ülkede son yıllarda altın ve platin rezervlerine de rastlanmıştır. Türkmenistan, SSCB’nin en büyük sodyum sülfat üreticisi olmasına rağmen, zamanla bu rezervler tükenmiş ve sodyum sülfat tesislerinin faaliyetleri durdurulmuştur.

Türkiye ile Türkmenistan arasında imzalanan “Ekonomik ve Ticari İşbirliği Anlaşması” uyarınca petrol, maden ve enerji kaynaklarının aranması, çıkarılması ve işletilmesi konularında anlaşmaya varılmıştır.Sanayi geliştirmektedir.

Türkmenistan Ekonomisinin Temeli Doğalgaz ve Petrolden oluşur

Türkmenistan gerek elektrik üretimi, gerek diğer enerji kaynakları, özellikle de doğalgaz açısından zengin bir ülkedir. Ülke ekonomisinin temel taşını pamuk, doğalgaz ve petrol oluşturmaktadır.

Başta Rusya Federasyonu olmak üzere, SSCB’de bulunan doğalgaz rezervleri, toplam dünya doğalgaz rezervlerinin yaklaşık %40’ını oluşturmaktadır. Bu ülkelerdeki toplam doğalgaz rezervlerinin yaklaşık %85’i de Rusya Federasyonu’nda bulunmaktadır. Orta Asya Cumhuriyetleri arasında en büyük doğalgaz rezervlerine ve yıllık üretim kapasitesine sahip olan ülke Türkmenistan’dır. Türkmenistan’daki doğalgaz rezervleri, bölgedeki toplam rezervlerin %5’ini oluşturmakta olup, tespit edilen toplam doğalgaz rezervleri yaklaşık 2,86-4,4 trilyon m3 civarındadır. Ancak bağımsızlıktan sonra üretim, ihracat imkânlarının da daralmasıyla yarı yarıya azalmıştır. Üretilen doğalgazın %84’ü ihraç edilmektedir.

Bağımsızlıktan bu yana gaz üretimi 100 milyar m3’lerden, 15 milyar m3’e gerileyen Türkmenistan, 1999 yılında 22,9 milyar m3 gaz üretmeyi başarmıştır.

Doğalgazın ihracatı için Rusya üzerinden geçen boru hattı kullanılmaktadır. Ayrıca, 1997 yılında açılmış olan 200 km’lik, İran ile bağlantı sağlayan sınırlı kapasitedeki bir boru hattı da mevcuttur. Halihazırda Afganistan üzerinden Pakistan ve Hindistan’a gaz naklini sağlayacak bir boru hattı projesinin geliştirilmesi konusunda çalışmalar sürdürülmektedir. Türkmen gazının Türkiye'ye getirilmesi için çalışmalar sürmektedir.

Aralık 1998’de Türkmenistan ve Ukrayna, Ukrayna’ya yıllık 20 milyar m3 Türkmen doğalgaz ihracatı için anlaşmıştır. Yıllık 720 milyon dolar ihracat geliri sağlayacak bu anlaşma, Nisan 1999'da Ukrayna’nın ilk doğalgaz sevkiyatlarının parasını ödememesi sonucu aksamış, Türkmenistan sevkiyatı durdurmuştur. 1999 yılı Aralık ayında ise Türkmenistan ve Rusya 20 milyar m3 Türkmen doğalgazın Rusya’ya ihracı konusunda anlaşmıştır. 19 Şubat 2000’de Gazprom yönetimi Türkmenistan’dan alacağı doğalgaz miktarını 50 milyar m3’e çıkarmak için Türkmenistan’la prensip anlaşmasına varmıştır. Yuri ve Maksat Babayev kardeşlerce yönetilen Türkmenistan Ulusal Petrol Şirketi'nin, Gazprom'da yüzde beş hisseyle ortaklığı bulunmaktadır.


Ülkede bulunan petrol rezervlerinin 1.1 milyar ton (1.7 milyar varil) olduğu tahmin edilmektedir. Bugün yıllık üretim ortalama 5 milyon ton düzeyindedir. Ham petrol, yıllık kapasitesi 5.5 milyon ton olan Türkmenbaşı rafinerisinde işlem görmektedir
Şehirler

Aşkabat
Daşoğuz
Kaka
Köneürgenç
Mary
Bayramaly
Tejen
Türkmenabat
Türkmenbaşı (şehir)
Gumdag
Hazar (Çeleken)
Seydi
Begdaş

Vilayetler
Ahal (vilayet)
Balkan (vilayet)
Daşoğuz (vilayet)
Lebap (vilayet)
Mary (vilayet)
Türkmenistan Cumhurbaşkanları
Türkmenistanın bağımsızlığını kazanmasının ardından 27 Ekim 1991'de yapılan ilk devlet başkanlığı seçimleri sonucunda Saparmurat Türkmenbaşı devlet başkanlığına seçildi ve ölümüne (21 Aralık 2006) kadar bu görevini sürdürdü.

Türkmenistan'ın ikinci cumhurbaşkanı da 11 şubat 2007'de oyların %89,2 alarak Gurbanguli Berdimuhammedov seçildi ve 14 şubat günü yemin ederek görevine başladı

Kardeş Türk İlleri'nin kısa zamanda bu kadar mesafe kaydetmeleri bizleri çok sevindirmiştir.
Bir zamanlar örnek olduğumuzu kardeş cumhuriyetlerini beceriksiz yöneticilerimiz sayesinde biz onları örnek alacak gibiyiz.

KARDEŞLERİMİZİN EKONOMİK OLARAK GÜÇLENMESİ BİZE GURUR VERİYOR. YALNIZ SANKİ KENDİNDE YOKMUŞ VE KENDİ KAYNAKLARI KENDİNE YETMİYORMUŞ GİBİ RUSYANIN TÜRKMENİSTANDAN DOĞAL GAZ ALMASI BİRAZ DÜŞÜNDÜRÜCÜ,DOLAYISIYLADA İBRET ALINMASI GEREKEN BİR KONU. RUSYA UCUZ ALIYOR HEMDE KİMDEN ALIYAR TÜRKTEN. KİME SATIYOR BİRKAÇ MİSLİ FİATLA DİĞER TÜRKE (APTAL).RUSYADAN DOĞAL GAZ ALAN SÖZÜM ONA AĞABEY DOĞALGAZINI KARDEŞİNDEN ALSA OLMUYORMU? OLMAZ ÇÜNKİ TÜRKİYE AĞABEY OLMAKLA BERABER TÜRKİYE Yİ YÖNETENLER O DUYGU VE VASIFLARA SAHİP DEĞİLLER.KARDEŞTEN ALINIRSA HEM TÜRKİYE EKONOMİSİNİNE MALİYET DÜŞECEK, HEMDE KARDEŞİMİN EKONOMİSİ DÜZELDİĞİ GİBİ, KARDEŞLİK DUYGULARIDA PERÇİNLEŞMİŞ OLACAK. BU GÖBEĞİ DIŞARIDAN KESİLEN HİÇ KİMSENİN İŞİNE GELMEZ. BUNUN İÇİN BEN DERİMKİ ÖNCE VATANIM VE MİLLETİM DİYEN,GÖBEĞİ DIŞARDA DEĞİL MİLLETÇE KESİLEN MHP NİN DARGINLIKLARı, KÜSKÜNLÜKLERİ ORTADAN KALDIRIP BİRAN ÖNCE İKTİDAR OLMASI GEREKMEKTEDİR.

DELİTAY, LAF ATIYORSAN YAŞIM 50. 35 SENEDİRDE BU GÜN NE DÜŞÜNÜYORSAM ONU DÜŞÜNÜYORUM. AYRICA HATIRLARSAN ALEVİLER KONUSUNDA SEN ÜMMET BABINDA BİRŞEYLER SÖYLERKEN BEN MİLLET DEDİM. ALEVİYİ, SUNİYİ,LAZI, ÇERKEZİ,TÜRK Ü, KÜR DÜ AYIRMADIM. ASLOLAN MİLLET DEDİM. DEMEYEDE ALLAH ÖMÜR VERDİĞİ MÜDDETÇE DEVAM EDECEĞİM.DÜŞÜNCESİ, MESHEBİ NE OLURSA OLSUN VATANIMA İHANET ETMEYEN VE BEN TÜRKÜM DİYEBİLEN HERKES AMA HERKES BENİM MİLLETTAŞIMDIR.

BELKİ DELİ DAMARINA BASMAK HOŞUMA GİDİYOR OLAMAZMI BACIM.

mevlüt çelik demiş ki:

BELKİ DELİ DAMARINA BASMAK HOŞUMA GİDİYOR OLAMAZMI BACIM.

Mevlüt bey,bu kızın deli damarına fazlada basma!.....Ne olur,ne olmaz!....Tecrübe konuşuyor.

HAKLISIN HACAM. o ne yaparsa yapsın, ne söylerse söylesin başımız gözümüz üzerine.O bizim idealist ve azimli bir kardeşimiz.