TÜZÜK/ 6. DİSİPLİN HÜKÜMLERİ

6. DİSİPLİN HÜKÜMLERİ

DİSİPLİN KURULLARI

MADDE 66-

Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına, Parti Tüzüğü'ne, yönetmeliklere ve partinin yetkili organlarınca alınan kararlara aykırı hareket eden parti üyeleri hakkında karar vermek ve Tüzük'te gösterilen diğer disiplin işlerini yapmak üzere illerde il disiplin kurulları, Genel Merkez'de Merkez Disiplin Kurulu, TBMM Parti Grubu'nda ise Grup Disiplin Kurulu teşkil olunur.

Her kademedeki disiplin kurulu üyeleri, kongreler ve TBMM Parti Grubu üyelikleri hariç olmak üzere Partide başka bir organ veya kurulda görev alamazlar, Partiye bir hizmet bağı ile bağlı olamazlar ve Partiden herhangi bir surette gelir sağlayamazlar.

Disiplin Kurulunun görev süresi müteakip kongreye kadar devam eder. Üyeliklerde boşalma olması hâlinde yedekler sıra ile göreve çağrılır.

Merkez Disiplin Kurulu, Büyük Kongre'den sonraki ilk toplantısında kendi arasından bir başkan, bir başkan vekili ve bir de sekreter seçer. İl disiplin kurulları da aynı şekilde kendilerini seçen il kongrelerinden sonra toplanıp aralarından bir başkan seçerler.

Disiplin Kurulları, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile toplanır, hazır bulunanların çoğunluğu ve gizli oyla karar verir. Ancak, Partiden kesin çıkarma kararları için üye tam sayısının çoğunluğunun kararı gereklidir.

Disiplin Kurulu üyeleri eşleri, birinci ve ikinci derece kan ve sıhri hısımları ile aynı kurulda görev alamazlar ve bunlarla ilgili toplantılarda oy kullanamazlar.

Disiplin Kurulları kendilerine tevdi edilen bir meseleyi en geç bir ay içinde görüşerek karara bağlamak zorundadır. Aksi hâlde konu, takibat yapılan kişinin lehinde kesinleşmiş sayılır.

Disiplin Kuruluna sevk edilen partili kendisini sözlü veya yazılı savunabilir. Savunma için süre, savunmaya davet yazısının tebliğinden itibaren 15 gündür. Ancak, seçimlerde ve herkesin gözü önünde veya yayın yoluyla işlenen disiplin suçlarında bu süre 7 gündür. Savunma süresini geçiren, bu hakkından vazgeçmiş sayılır.

Savunmaya çağrı, Disiplin Kurulu Başkanlığınca yazılı olarak yapılır. Bu yazıda iddia olunan suç ve varsa uygulanması istenen disiplin cezası ile takibata sebep olan fiiller açık bir şekilde belirtilir.

Disiplin Kurulları, sevk yazısında istenilen disiplin cezasından daha ağır bir ceza veremezler. Disiplin organlarınca verilen cezalara ilişkin kararlar gerekçeleri ile beraber en geç 30 gün içinde ilgililere tebliğ edilir.

MERKEZ DİSİPLİN KURULU

MADDE 67-

Merkez Disiplin Kurulu, Büyük Kongre tarafından seçilen 9 asil ve 5 yedek üyeden meydana gelir. Merkez Disiplin Kurulu; Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, Danışma Kurulu üyeleri, kendi üyeleri, il yönetim kurulu başkan ve üyeleri ve il merkez belediye başkanları ile TBMM'nin yasama, denetim ve diğer faaliyetleri dışındaki beyan, tavır ve davranışları bakımından partili milletvekilleri ve milletvekili olmayan partili bakanlar için birinci derece karar merciidir.

Kurul; İl disiplin kurullarınca alınan ve kendisine itiraz yolu ile gelen kararları incelemek, tasdik etmek, lehte ve aleyhte değiştirmek veya tamamen kaldırmak suretiyle kesin olarak sonuçlandırır.

Merkez Disiplin Kurulu, bir il disiplin kurulunun boşalması hâlinde, bu kurulun görevini geçici olarak yürütmek üzere komşu bir il disiplin kurulunu görevlendirebilir.

MÜŞTEREK DİSİPLİN KURULU

MADDE 68-

Müşterek Disiplin Kurulu; Merkez Disiplin Kurulu ile TBMM Grup Disiplin Kurulunun bir araya gelmesiyle oluşur. Merkez Disiplin Kurulu Başkanı, Başkan vekili ve Sekreteri, Müşterek Disiplin Kurulunun da başkanlık divanını oluşturur. Partili milletvekillerine ilişkin olarak Grup Disiplin Kurulunun veya Merkez Disiplin Kurulunun vermiş olduğu karara ilgilinin itirazı hâlinde, son ve kesin kararı Müşterek Disiplin Kurulu verir.

İL DİSİPLİN KURULU

MADDE 69-

İl Disiplin Kurulu, il kongrelerince seçilen 7(yedi) asil ve yedi(7) yedek üyeden meydana gelir. İl Disiplin Kurulu, il sınırları dahilinde ikamet eden ve diğer üst disiplin kurullarının görev sahasına giren partililer dışında kalan bütün partililer hakkında birinci derecede disiplin karar merciidir.

Kendiliğinden tahkikat yapamaz. Kendisine Tüzükte gösterilen yetkili organlarca intikal ettirilen dosyaları inceler ve karara bağlar.

İl Disiplin Kurulunun kararlarına karşı ilgililerce tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde, Merkez Disiplin Kuruluna başvurularak itiraz edilebilir.

DİSİPLİN CEZALARI

MADDE 70 -

Disiplin kurullarınca uygulanacak disiplin cezaları aşağıda gösterilmiştir

1. Uyarma,

2. Kınama,

3. Partiden veya gruptan geçici çıkarma,

4. Partiden veya gruptan kesin çıkarma.

Bir TBMM Parti Grubu üyesinin, grup üyeliğinden kesin çıkarılması parti üyeliğinden kesin çıkarılmayı, parti üyeliğinden kesin çıkarılması ise, TBMM Parti Grubu üyeliğinden kesin çıkarılmayı gerektirir.

Geçici çıkarma cezası 6 aydan az, 2 yıldan fazla olamaz. Geçici çıkarma cezası, Disiplin Kurulu karar tarihinden başlar ve ceza süresince ilgili; grup üyesi ise grup çalışmalarına, parti üyesi ise parti faaliyetlerine katılamaz, faaliyetlerine katılmayacağı parti organlarına hiçbir teklifte bulunamaz. Ancak bu hüküm, o üyenin Parti Tüzüğü'ne, Parti Programına, partinin diğer mevzuatına ve organlarının bağlayıcı kararlarına uyulması gereğini ortadan kaldırmaz.

Geçici çıkarma cezası almış olan parti üyelerine, ceza süresince partinin hiçbir organ veya kurulunda hiçbir görev verilemeyeceği gibi, cezanın bitiminden sonraki bir yıllık süre içerisinde de Genel Merkez teşkilâtında ve kurullarında görev verilemez.

DİSİPLİN CEZALARINI GEREKTİREN HÂLLER

MADDE 71-

Partili üyenin kanun, Parti tüzük ve programına uymayan olumsuz davranışlarda bulunması hâlinde hakkında aşağıdaki cezalar uygulanır.

1. Uyarma Cezasını Gerektiren Hâller

a. Yetkili organlarca davet edildiği hâlde toplantılara katılmamak.

b. Parti içi birlik ve beraberliği zedeleyecek davranışlarda bulunmak.

c. Parti içi yazışmalarda Tüzük ve Yönetmelik'te öngörülen kademelere uymamak.

d. Yetkili, Parti organlarınca verilen görevleri mazeretleri olmaksızın kabul etmemek veya zamanında yerine getirmeyerek ihmal etmek.

2. Kınama Cezası Gerektiren Hâller

a. Kanunlara, parti tüzük ve programı ile yönetmelik hükümlerine ve partinin yetkili organları tarafından verilen kararlara söz, yazı ve sair şekillerde aleyhte bulunmak.

b. Parti içerisinde huzursuzluk ve geçimsizlik yaratmak.

c. Partide tutulması gereken defter ve kayıtları usulüne uygun olarak tutmamak.

d. Görevi ihmal veya savsamak.

3. Geçici Çıkarma Cezasını Gerektiren Hâller

a. Milletvekili, il genel meclisi, belediye başkanlığı ve belediye meclisi seçimleri için yetkili organların onayı olmaksızın adaylığını koymak, diğer partilerin veya bağımsız adayların lehinde çalışmak ve propagandalarını yapmak, açık veya gizli olarak Parti ve adaylarının aleyhine çalışmak.

b. Kongrelerde yapılan seçimlerde oy pusulalarında tahrifatta bulunmak, sahtecilik yapmak, seçimlere hile karıştırmak ve bu gibi hareketlerin içinde bulunanlarla iş birliği yapmak, yapılmış olan seçimlerin neticeleri ile ilgili şüphe yaratabilecek, gerçek dışı sözlü veya yazılı beyanda bulunmak ya da bu şekilde basın açıklamaları yapmak.

c. Partide dayanışma ve iş birliğini bozacak, huzursuzluk yaratacak davranışlar ile partinin programında gösterilen yüksek ahlâk düşüncesiyle bağdaşmayan davranışlarda bulunmak.

d. Kanuni sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla Partideki görevi gereği kendisine teslim edilen eşya ve malzemeyi kaybetmek, görevden ayrılma ve ayırma hâlinde teslim etmemek veya teslim etmekten kaçınmak.

e. Partinin her kademedeki yöneticileri hakkında gerçek dışı haber yaymak, iftira, karalama ve küçük düşürücü beyan ve davranışlarda bulunmak.

f. Partinin gizli karar ve yazışmalarını her ne suretle olursa olsun açıklamak, dışarı sızdırmak.

g. Yöneticilik görevini ihmal ederek partiye zarar vermek.

4. Kesin Çıkarma Cezasını Gerektiren Hâller

a. Herhangi bir sebeple partili sıfatı ile yaptığı faaliyetlerden dolayı hakkında yetkili kamu kurumlarınca takibat yapılarak suçlu görülmek ve siyasi partiler kanununun öngördüğü üye olma niteliklerini kaybetmek.

b. Siyasi Partiler Kanunu'nca yasaklanmış konuları ihmal etmek suretiyle parti hakkında kanuni takibata yol açacak davranışlarda bulunmak.

c. Partiyi ve parti yetkililerini gerçek dışı iddia ve gerekçelerle şikâyet etmek ve parti yetkililerinin bilgisi olmadan parti adına resmi makamlarla muhatap olmak, yalan bilgi ve beyanda bulunmak, yetkisiz demeç yayımlamak, partinin yetkili organları nezdinde demokratik ve medeni ölçüler çerçevesinde hâlledilmesi gereken parti içi meseleleri, belli kademe ve silsile düzenini bozarak basın ve yayın organlarında açık şekilde tartışma ve polemik konusu yapmak.

d. Partiyi şahsi menfaatlerine alet etmek.

e. Partinin birlik ve beraberliğini ciddi şekilde bozacak ve Genel Başkan, Genel Sekreter ve bunlardan sonra hiyerarşide bulunan görevlilere ve parti organlarına karşı ağır disiplinsizlik teşkil edecek ya da parti faaliyetlerini önemli surette aksatacak, partinin gelişmesine mâni olacak davranışlarda ve faaliyetlerde bulunmak veya başkalarını böyle davranış ve faaliyetlere ikna ve teşvik etmek.

f. Parti evrak ve kayıtları üzerinde tahrifat yapmak veya saklanması gerekli belgeleri ortadan kaldırmak.

Disiplin cezalarının herhangi birisiyle cezalandırılan bir üyenin aynı disiplin suçunu tekrar işlemesi veya aynı cezaya konu farklı fiili işlemesi hâlinde bir üst disiplin cezası ile cezalandırılır. Disiplin cezalarında herhangi bir üye hakkında takibat yapan disiplin kurulu, suçun işleniş tarzı ve olayın mahiyetine göre sevk eden kurulca talep edilen cezadan ağır olmamak kaydıyla yukarıda sözü geçen disiplin cezalarından herhangi birini vermeyi karalaştırabilir. Sayılan hususlardan dolayı disiplin suçu işlediğine dair bilgi, disiplin kuruluna sevk yetkisine sahip organlara ulaştığı tarihten itibaren 6 ay içinde bu kurulca sevk işlemi yapılmazsa veya her hâlde olaydan itibaren üç yıl geçtikten sonra bu üye hakkında takibat zaman aşımı dolayısıyla ile yapılamaz

DİSİPLİN TAKİBATI YAPMA YETKİSİ

MADDE 72-

Bir partili hakkında disiplin takibatı yapılması ve ilgili disiplin kuruluna sevk edilmesine, İl Yönetim Kurulu, Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu veya Grup Yönetim Kurulu yetkilidir.

İl içerisinde ikamet eden parti üyeleri, belde ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri, belde, alt kademe ve ilçe belediye başkanları ile belediye ve il genel meclisi üyeleri hakkında disiplin takibatı istemeye il yönetim kurulu yetkilidir.

İl yönetim ve disiplin kurulu başkan ve üyeleri, il ve büyükşehir belediye başkanları, Merkez Yönetim Kurulu, Danışma Kurulu Merkez Disiplin Kurulu üyeleri ile milletvekilleri, milletvekili olmayan bakanlar ve Genel Başkan hakkında disiplin takibatı istemeye Genel Başkan ve Merkez Yönetim Kurulu yetkilidir.

Milletvekillerinin TBMM faaliyetleri ile ilgili veya Gruba ilişkin fiil ve hareketlerinden dolayı disiplin takibatı yaptırmaya Grup Yönetim Kurulu ve Genel Başkan yetkilidir.

Merkez Yönetim Kurulu üyeliği sona eren parti üyeleri hakkında disiplin tahkikatı, Genel Başkan ve Yardımcıları veya genel sekreterin yazılı isteği üzerine bağlı bulunduğu il başkanlığınca yaptırılır. İl başkanlığı işlem dosyasını il disiplin kuruluna sevk eder.

Merkez Yönetim Kurulu partili bir üyenin işlediği iddia olunan suçun muhtevasını göz önüne alarak, disiplin takibatının Merkez Disiplin Kurulunca yapılmasına karar verebilir.

Disiplin kurullarına sevk kararı gizli oyla ve bu kararı alacak kurulun üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alınır. Disiplin takibatı yapma işleminin nasıl olacağını disiplin kuruluna sevk etmeye yetkili organ tayin eder. Yetkili Kurul, takibatı üyelerden birine veya birkaçına yaptırabileceği gibi daha alt kademedeki bir organın üyelerine veya diğer partililere de yaptırabilir.

Bir şikâyetçinin bir üye hakkında kavuşturma isteğine bağlı suç duyurusunu yazı ile ilgili ve yetkili kurula yapması üzerine kovuşturma yapılabileceği gibi, yukarıda yetkileri belirtilen kurul veya kişilerce de doğrudan disiplin kovuşturması yapılabilir veya kurula sevk edilebilir. Bunun yanında vaki şikâyet veya bilgiyi yerinde ve doğru bulmadıklarında takibata mahal olmayacağına karar verebilirler. Müşteki, kovuşturmaya sevk yetkisine sahip bir kurulda veya yetkide ise, bu işlemin oy verme safhasında kendi oyunu kullanmaz, fakat toplantı nisabında varlığı hesaba katılır.

İlçe yönetim kurulları, Disiplin takibatı yapılması isteklerini il yönetim kuruluna yaparlar. Talepleri il yönetim kurulu üyeleri veya başkanı ile ilgiliyse bu taleplerini yazılı olarak Merkez Yönetim Kuruluna yaparlar.

İTİRAZ USULÜ

MADDE 73-

Disiplin Kurulunca birinci derece verilen disiplin cezalarına karşı;

a. Hakkında hüküm verilen parti üyesi veya takibat yapan kurul tarafından bu tüzükte aksine hüküm yoksa tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde itiraz edilebilir.

b. İtirazlar bu tüzükte belirtilen esaslara göre itiraz dilekçesi ile bir üst kurula yapılabileceği gibi, kararı verecek olan disiplin kurulu başkanlığına da yapılabilir. Verilecek karar kesindir.

c. Hakkında partiden veya gruptan geçici veya kesin çıkarma cezası verilen parti üyesi, bu cezaya karşı disiplin kuruluna sevk eden organ veya merci veya disiplin kurulunun görev veya yetkisizliği veya alınan kararların kanuna, parti tüzüğüne veya iç yönetmeliğe şekil veya usul bakımından aykırı bulunduğu iddiasıyla, parti itiraz yollarını kullandıktan sonra nihai karar niteliğindeki son karara karşı 30 gün içerisinde, nihai karar veren merciin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebilir.

DİSİPLİN KURULUNA TEDBİRLİ OLARAK SEVK

MADDE 74-

Partiden geçici veya kesin çıkarmayı gerektiren hâllerde disiplin takibatı yaptırmaya yetkili kurul, ilgili üyeyi tedbirli olarak disiplin kuruluna sevk edebilir. Tedbirli olarak sevk kararı üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile alınır. Bu hâllerde partili, partideki görevinden alınmış olur ve derhâl görevinden uzaklaştırılır.

Hakkında tedbir kararı verilen üye, üç gün içinde takibatı yürütecek disiplin kurulu nezdinde itirazda bulunabilir. Bu istek disiplin kurulu tarafından 7 gün içinde karara bağlanır. Disiplin kurulunun tedbiri kaldırması veya isteği ret kararı kesindir. Bu konuda Disiplin Kurulu kararını verinceye kadar üye, partideki görevine devam edemez.

Tedbir kararı kesin olmayıp, disiplin kurulunun geçici veya kesin çıkarma cezası ile birlikte kesinlik kazanır. Disiplin Kurullarının cezayı tamamen kaldırması veya uyarma ve kınama cezası vermesi hâlinde tedbir kararı, yeni bir karara gerek kalmadan kalkar ve hakkında tedbir kararı alınan partilinin bütün hakları geri verilir.

Partiden kesin çıkarma kararı, üyenin kayıtlı bulunduğu il ve ilçe başkanlığı tarafından parti kayıtlarından isminin silinmesi suretiyle yerine getirilir.