Eski kültüre biraz yakınlık duyanlar şu ünlü,
Şecaat arzaderken merd-i kıpti sirtakin söyler
dizesini bilirler.Halk arasında sanki bir atalar sözü gibi dilden dile aktarılan bu dizenin şairi,Sultan III Mustafa'nın ünlü veziri Koca Ragıp Paşa'dır(1698-1763) Klâsik Türk şiirinin en önemli şairlerinden sayılan Ragıp Paşa aynı zamanda Osmalı tarihinin de vizyon sahibi ünü devlet adamlarından biridir.Reisülküttaplık (Dışişleri Bakanlığı) yaptığı dönemde Osmanlı devletinin hızla çöküşe gittiğini etüt edip sadrazamlığı zamanında ıslahat hareketlerine girişmiş,ordunun modernizasyonu için çaba sarfetmiş,sulh taraftarı olarak devletin güçlenmesine çalışmıştır.
Koca Ragıp Paşa'nın tarihe yansıyan kimliği yalnızca devlet adamlığıyla sınırlı değildir.O aynı zamanda başarılı bir şair olarak da Türk edebiyat tarihinde haklı bir yer edinir.Gazellerinde Urfalı Nâbi yolunda hikmetli söyleyişleriyle dikkat çekmiş ve değişmez hakikatleri anlatmayı yeğlemiştir.Eskilerin ''mısra-ı berceste'' dedikleri ve ata sözü gibi dillerde dolaşacak dizeler söylemekle ünlüdür.Yakın zaman kadar onun pek çok dizesi ,halkın, başı sıkıştıkça söyleyip teselli bulduğu hikmetli ifadeler arasında da yer alır.Nitekim kendisi de bunun farkındadır ve der ki;
Eğer maksûd ederse mısra-ı berceste kâfidir (Eğer amaç br eser bırakmak ise ,güzel söylenmiş bir tek dize kafidir.)
Ragıp Paşa'nın divanından başka devlet işleyişine ilişkin yazılardan oluşan Münteşat'ı ile Tahkik ve Tevfik adlı Osmanlı-İran ilişkilerine dair diplomatik eseri de önemlidir.
Ragıp Paşa'nın nüktedan bir kişiliğe sahip olduğunda bütün kaynaklar görüş birliği sağlamıştır.Değişik biyografi eserleri,tarihler,derleme kitaplar ve mecmualarda onun rafine nüktelerinden örnekler yer alır.Özellikle kendi yetiştirdiği ve Türk edebiyatına hediye ettiği Haşmet(Ö.1768) ile aralarında ki nezih ve düzeyli şakalaşmaları dillere destandır.Yazık ki bunların çoğu sözlü gelenekte sıkça anlatıldığı hâlde uzun yıllar yazıya geçirlimemiş ve kaybolup gitmiştir.Biz,elde kalanlardan birkaç küçük örneği aşağıya alarak Ragıp Paşa'nın ruhunu şad edelim istedik.
İstanbul Lâleli semtinde Koca Ragıp Paşa'nın kendi adıyla anılan bir kütüphanesi vardır.Paşa henüz sağ iken kitapları için bu kütüphaneyi yaptırıp halka açmış,korunması ve bakımı için de tanıdıklarından birinin oğlunu görevlendirmiş.Bir gün ansızın kütüphaneyi ziyarete giden paşa çevreyi bakımsız ,kitapları da toz toprak içinde bulunca canı çok sıkılmış ve adama,
-Seni tebrik ederim evlâdım demiş.çok emniyetli bir adammışsın;teslim edilen şeylere hiç el sürmemişsin.
***
Koca Ragıp Paşa Mısır valis olup Mısır'a vardığında ,gelenekten olduğu için büyük bir heyet ile saraya doğru âlâ-yı vâlâ ile yürümeye başlamış.O sırada yolun iki tarafına dizilmiş âmâ dilenciler görmüş.Önce birkaçına para verilmesini söylemiş.Ama dilencilerin gittikçe çoğaldıklarını ve yol boyunca iki taraflı olarak yenilerinin eklendiğini görünce sormuş:
-Bunlar Bulak'tan saraya varıncaya kadar böyle artacaklar mı ?
-Evet efendimiz,evvelden beri âdettir,her vali deşiminde bunlar böyle dizilirler ki ;iki taraftan beşer onar adam bunlara sadaka verir ,dediklerinde ,
-Bunca dilenciye akçe yetiştirmek ne mümkün? Eğer bunlara sadaka vermek lazım gelir ise saraya varınca biz de sadakaya muhtaç olup,üst başlarında durmamız gerekecek....
İskender Pala__Efsane Güzeller Sh.175-177
Mesaj Sayısı
Doğum Tarihi
Konu: Bir Bilge Vezir Varmış!...(Koca Ragıp Paşa) 
Perş. 8 Ekim 2009 - 9:01