... AFYON HALK OYUNLARI ...

Afyon Dinar Zeybek ve Kaşıklı zeybek, bir yönüyle de teke oyunları bölgesinde bulunmaktadır. Batı Anadolu’da kadınlar arasında nişan ,düğün ve eğlencelerde oynanan yöre danslarında,dansçılar ellerinde ritim aracı olarak tahta kaşıklar kullanırlar.Yöre giysileri renk ve aksesuar zenginliği olarak Anadolu kadınının ince zevkini yansıtır.Karma oyunların bulundugu bu yörede daha çok Kırık ya da Kaşıklı Zeybek oyunları yer almaktadır. Genellikle erkekler tarafindan oynanan zeybek oyunları yanında, Dinar ilçesinde, kızlar tarafindan oynanan teke yöresi nitelikli oyunların agır bastığı görülmektedir. Afyon'da oynanan oyunların çogu türkülüdür. Saz çalanlar türkü de söylerler. Saz grubunu baglama, darbuka, zilli maşa, ve tef oluşturur. Açık havada bu sazlara davul ve zurna da eşlik eder. Oyunların adları genel olarak türkülerin ilk dizelerinden alınmıştır.

OYUN ÇEŞİTLERİ:

Dam başına asa gomus galbiri, Pençiresi yeşil perde, Heç meze m'olur portakalin dilimi, Efelerin usagı, Buhurcular agır zeybegi, Kadılar zeybegi, Hatçem çıkmış dam başına, Hezin hezin, Yayla yolları.

Oyunlara eşlik eden müzik aletleri şunlardır:

Davul,Zurna,Baglama,Saz,Darbuka,Zilli maşa,Tef

AFYON(DİNAR) YÖRESİ KIYAFETLERİ

KADIN GİYSİLERİ

BAŞA GİYİLENLER

Yazma, pullu hare, ak örtme üzerine çoğunlukla kırmızı çekitme ve veya iki renkli çatma alma bağlanır.Fes başa giyildikten sonra üste maşallah denilen tepelik konur. Gümüş paralı "terlik" giyilir.Üçgen bir başörtüsü bağlanır.Bu ipek yazma veya abonidendir. Alnına mor yada turkuaz krepten "çeki" çikilir.Çekinin yanina çiçek takılır.Beliklerin uçlarına boncuk bağlanır.

Baş: 1 - Hazır olarak yapıldıktan sonra başa takılır 2- Direk başa takılıp yapılır.
Hazır başlıkların en önemlileri; tas, tepelik ve fes, arakçin, taç, tozak ve hotoz'dur. En çok kullanılan baş, bazı yerlerde sırma işlemeli kısa, bazı yerlerde püsküllüdür. Bu başlıklara kumaş sarılır. Örtüler çene altına bağlanır. Arkaya ve omuzlara iliştirilir. Oyalarla zenginleşir

OYALARIN ANLAMI

SÜNBÜL: Aşkın ve mutluluğun simgesidir
MOR SÜNBÜL: Aşık kızı
PEMBE SÜNBÜL: Nişanlı kızı
KARANFİL: Erkek takıyorsa yavuklusu var demektir. Evli kadınlar takarlar
SARI NERGİS: Umutsuz aşkını anlatır
YABAN GÜLÜ OYASI: Erkeği gurbete giden kadını
BADEM ÇİÇEĞİ: Sevdiğiyle evlenecek kızı
ERİK ÇİÇEĞİ: Gelinler bağlar.
BAHAR ÇİÇEĞİ: Kocasıyla arası iyi olmayan.
KIRMIZI ACI BİBER: Kocasıyla arasının acı olduğunu dile getirir.
MÜJDE OYASI: Bebek bekleyen kadın takar
DAL OYASI: Oğlu, kızı olan yeşil yapraklı oya takar
ÇAYİR ÇİME OYASI: Gelin-kaynana ilişkisinin iyi olduğunu simgeler
MEZAR TAŞI: Aradaki soğukluğun ölüme dek süreceğini anlatır

SIRTA GİYİLENLER

Şalvar: Kutnu, yollu kumaş, saten, kadife ve çuhadan, çoğu kere astarlı, uçkurluğu ve paçalar bol büzgülü bir iç giyim parçasıdır.Rengi üçetek ve sarka ile uyumludur

Göynek: Eskiden canfırdan yaka ağzı pullu ve tıg işi işlemeli, şimdilerde bürümcek ve şile bezi kumaştan kollu, kalça üzerine kadar uzun bir iç giyim parçasıdır

Döşlük: Boyundan geçirilip bele kadar kolsuz, üçetek önünden görünecek şekilde işli, göyneği kapatan yakada tek düğmeli bir tür göğüs örtüsüdür

Üçetek: Kol ağızlan yırtmaçlı, önden açık belden itibaren üç parça etekli asil giyim parçasıdır. Al, yeşil (yollu olanlar çok renkli) kutnu, kadife, altıparmak, çiteri dokumadır. Yanları bele kadar yırtmaçlıdır.Önü boydan boya açıktır.Göğüs kısmı bele kadar düğmelerle iliklidir. Kolları uzun, etekleri serbest bırakılır.Süslemeleri yoktur, sadedir. Bütün kenarlan harç ile çevrilidir

1- PEŞSİZ ENTARİLER: Çoğunlukla baştan geçirilmek suretiyle giyilir. Bir adıda "bindallı”dir. Üzerine bel kemeri takılır. "yolaklı bindallı”da denir.

2- TELLİ HARE-PULLU HARE: Takım halindedir. Üçetek, göynek ve şalvardan oluşur

3- TEFE BAŞI: Üçetek, cepken, etek cell (bele kadar olan entari ve şalvardan olu*şur).

Kuşak: Yünlü dokuma kumaştan katlanarak bazan düz, bazan arkada üçgen yapacak şekilde bele dolanır

Sarka: Önden açık, kollu, boyu bele kadar kısa,kırmızı,bordo,mavi,siyah renklerde, kınalı altıparmak kumaş, kadife ve çuhadan bir diş giyim parçasıdır.Üzeri srrma, sim işli, etrafi makrome ve sutaşi süslüdür

Öncek: Eskiden kirmenle eğirilmiş yünden nakışlı dokuma, şimdilerde el tezgahlarında kendinden motifli genellikle bordo renkte dokuma pamuklu kumaştandır
Kolan: 2,5-3 cm eninde 2-3 m uzunluğunda denkli yün eğirilmiş çarpana dokumadır. Öncek üstüne dolanarak püsküllü uçlan arkada serbestçe salınır

Cepkenler: Başlıcaları fermene, fermene salt, hirka yelektir. Yelekler kolsuz olur. Bazı yerlerde kollu gömlek üstüne de giyilir. Cuba, atlas, kadife gibi kumaşlardan dikilir. Bazen de şalvarların yapıldığı kumaşlardan dikilir.Yörüklerde: Üç etekli şalvar,bellerinde kuşak,başlarında iki katli örtü, alınlarına puşu bağlarlar.Emirdağ yöresinde "SAYA" denir

Önlük: Siyah renkte, boydan boya fırfırlı, renkli ibrişimle işlenir.Kırmızı zemin üzerinde olanlan da vardır

AYAĞA GİYİLENLER

Çorap: Eğirme yün, kırmızısı ağır basan renkli iplerle örülmüş nakiş süslü kısa gonçludur. Ayağa yemeni veya kundura giyilmektedir

Takılar: Beşibir yerdeler, hamayli, muska bir dizi haline getirilip takılır. Altın dizilerin kullanılmasına "ifrata" varılmıştır.Bele kemer bağlanırBaş takılan; altın, gümüş dizilerinden oluşan kasaba, arabeli, dulukbasti, Fadime Ana Eli veya boncuklu süslerden oluşmaktadir. Fese dikildiği gibi maşallaha tutturulanları da vardırBoyun takıları; karanfil ve mavi cam boncuk dizileri, beşibirlik ve gümüş para dizilerinden oluşurBaşlarda gedanlar inci, top altın,bronş gibi kıymetlı takılar vardır.Büyük inci tek sıra, küçük inciler birkaç diziden oluşur. Buna "külçe" denir

Süsler: Üçeteğin kol, yaka, etek uçları, önü ve arteteği harçlar, su taşlan, hayat ağacı ve haşhaş kozağı işlidir. Saçlar ince ince örülerek arkada belik yapılır aralarına örük boncuğu takılır.Türkmen kutsal inancına dayanarak giyinir.Süslemede belli sınırlarda kalır.Geometrik şekiller, kutsal sayılara önem verilir. Daha çok geometrik şekiller ağır basar.Yörüklerde süs ve göze görünüş önemlidir.Çiçek desenleri daha çok kullanılır


ALINTI

Halk Oyunları

OYUNLARIMIZ: Afyonkarahisar’da eskiden mahallî halk oyunlarını oynayanlar, kılıç-kalkan ve zeybek oyunlarını sergileyenler, özel giysilerini giyerler ve görünüm itibariyle heybetli, alımlı bir efeler grubunu temsil ederlerdi. Beldemizde oynanan kırık havalar, aşağı yukarı aynı ritimde seyreder. Örnek olarak 9/8’lik aksak usûlünde olan “Hezin Hezin Gir Kapıdan” adlı türkümüzde sazlar çalarken; karşılıklı iki oyuncu, çoğu kez ellerinde şimşir ağacından yapılmış kaşıklarla, sazın melodisine uyarak, kaşık vuruşlarıyla aynı anda ritm tutarak oynarlar. Kırık Oyun Havaları oynarken kesinlikle ayaklar, dizden arkaya bükülerek veya hoplayıp zıplayarak oynanmaz. Ayrıca göbek de hareket ettirilmez. Gerdan kırma, omuz silkme(oynatma) gibi hareketler kesinlikle yapılmaz. Oyun oynarken, dizler hafif öne doğru bükülür. Gövde de arkaya doğru dik olarak eğilir. Sol ayak yana açılırken, sağ ayak da onun yanına getirilir. Aynı hareket, sağ ayak açılırken sol ayak da yanına getirilmek suretiyle oyun devam eder. Bu hareketlerle her iki oyuncu da aynı anda, sazın ritmine uyarak tatlı ve yumuşak hareketlerle yapılır. Gövde; dizlerin hafif bükülmesi ile sağa ve sola sallanarak oynanır. Kollar ise, dirsekten yukarı ve aşağı hafif hareketlerle bükülür. Oyun aynı figürlerle seyrini devam ettirir. Kırık oyun havalarını erkekler oynadığı gibi, kadınlar da erkek elbisesi giyerek sergilerler. HAYDİ GÜZELİM (Kırık Zeybek) Haydi güzelim kundurana tek tek bas Ben seninim ister öldür ister as Haydi güzelim kundurama kum doldu Bu şişeler senin için dün doldu Haydi güzelim kunduramın tabanı Ben olayım sürünüzün çobanı HAYDİN GÜZELİM (Zeybek Havası) Haydin güzelim at olur da depmez mi Haydin kibarım bağ da bülbül ötmez mi Haydin güzelim bülbül öttüğü yerde Haydin kibarını gonca güller bitmez mi? Haydin güzelim ata vurdum bir deynek Haydin kibarım gerdanı benek benek Haydin güzelim yazın beraber idik Haydin kibarım kışın ayırdı felek DAM BAŞINA ASA KOYMUŞ Dam başına asa koymuş galbırı Bekârları yatağından galdırı(r ) Bu dert bizi iflâh etmez öldürü (r ) BAĞLANTI - Aman yadlar evleriniz nerd’olur Eller sarar yüreğime derd olur Aman aman ellere demem Kap(ı) ardına asa koymuş eleği Anasının möhür gözlü meleği Yiğitlerin bir tanecik dileği Aman yârim evleriniz nerd’olur Eller sarar yüreğime derd olur Aman aman ellere demem Yeni çıkmış kestanenin daline Beni koymadılar kendi halime Kamalar mı soka(yı)m kendi kalbime Aman yarim evleriniz nerdolur Eller sarar yüreğime derdolur Aman aman ellere demem HEZİN HEZİN GİR KAPIDAN (Fadik Türküsü) Hezin hezin gir kapıdan Sensin gönlümü avudan Yatamadım mis kokudan Aman Fadik, edalı Fadik Gümüşten dökmeli Fadik BAĞLANTI - A yârim aman, ellere demem Oynayışın, sallanışın del’etti beni Aman aman kül etti beni Gökyüzünde parlayanlar Ah hele yıldız değil mi Bizi baştan çıkaran da Ah hele o kız değil mi? A yarim aman, ellere demem Oynayışın, sallanışın del’ettin beni Aman aman kül etti beni Fadik, Fadik okkalı Fadik Her yanların dökmeli Fadik Ben de şaştım, sen de şaştın Nerelerden öpmeli Fadik A yârim aman, ellere demem Oynayışın, sallanışın del’ettin beni Aman aman kül etti beni Hezin hezin gel buraya Seni alırlar araya Şeftalisi on paraya Aman eller, canım eller Mani söyler dudu diller Oynayışın, bulanışın Del(i ) etti beni Kül etti beni, ellere demem

ALINTI - [url=http://www.afyonkulturturizm.gov.tr/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF64C9C7E66308B19B80427305DE490274]http://www.afyonkulturturizm.gov.tr/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF64C9C7E66308B19B80427305DE490274[/url]

paylaşım için sağol asenam...her yörenin kendine ait halk oyunları var...

ege bölgesininde çok güzel oyunları var bunların en başında zeybek gelir...

kaşık gelir...kendine has oyunlarıyla izleyenleri büyüler...

tüm egelilere afyonlulara selam olsun...

EYVALLAH ABLA...

VE ALEYKUMSELAM..

Aleyküm Selam

Farkımız tarzımız Afyonlu Olmamız

İltifata gerek yoktu ama yinede güzel oldu